Wargawa Stara
Inwentarz wsi sporządzony w 1667 roku w którym właścicielem podaje się niejaki Mikołaj Zakrzewski.
Inwentarz bonorum villa Wargawa, z 1667 r.
Inwentarz wsi Wargawy Starej zeszłego Mości. Pana Mikołaja Zakrzewskiego i pozostały małżonki jego i potomkami jego. Folwark przy nim postawiony na wschód słońca, w folwarku izba bardzo zła i spróchniała, w tej izbie okien nie masz, także w tej izbie pic zły prosty kuminek zły, konewnik (taki szafo-kredens) stary niedobry, w tej izbie ławy nie masz ani stoła, drzwi na zawiasach tak i do izby jak i do komory niedobre... z tej izby komora, drzwi nie na zawiasach, w tej komorze okna nie masz, na tej komorze (porka?) niedobra, do tej porki(?) drzwi na biegunie niedobre.
https://witonia-historia.nsfera.pl/wargawa.html?start=2#sigProGalleria206ba398d9
W tym folwarku sień zła która o 2 kuminach bardzo złych, w tej sieni drzwi duże złe, jedne na podwórze, drugie do gumna na biegunach. Z tej sieni izba piekarniana w której izbie okien nie ma, w tej izbie piec stary niedobry. Na tym folwarku poszycie złe. W tym folwarku obory nie masz tylko dylów z tych obór 24 i 4 słupów,stodoła spustoszała w której stodole dachowie obalonych słupów ... z tych dylów 30 złych, podwórze nieogrodzone. Ogrody niezasiane, w którym ogrodzie 2 takie(?) nieogrodzone. W jednym ogrodzie rzepniku zasianego kawałków 10, chałupy chłopskich kmiecich 3, ogrodnika jedna, którzy kmiecie mają po 4 woły i po jednej krowie, koni nie mają, u tych kmieciach robocizna od św. Jakuba do św. Michała po dni 4, święta kiedy się trafiają w tydzień 2 pańskie, jedna chłopska druga... a kiedy jedno na pańskie pół dnia chłopskie, pół dnia ci kmiece. Kmiece zasiewki niedobre mają po tych kmieciach podatki kopę dziesiątą czynszu po złotymu kaplonów(?) po parę po pół kopy. Ogrodnik jeden, robocizna po nim zwyczajna, przysiewek po 2 składy żyta po składzie, jęczmienia, prosa po zagonie, lnu po zagonie, grochu po składzie, rzepy po składzie, niedobrego owsa składów 6, piec wlepienny do palenia wapna. Działo się w Wargawie w roku 1667. Stanisław Charchowski, Wawrzyniec Leśniowski, Jan Łukaszewski, Wacław Kuczborski.
Na początku XVIII w. Wargawa Stara należała min. do bliżej nieznanej szlacheckiej rodziny Drwalewskich z Drwalewa w woj. łeczyckim. Są nimi Kazimierz i Agnieszka domo Grabska. Ich ślub miał miejsce w 1692 r w Kucharach,skąd pochodziła Panna młoda, w parafii Strzegocin. Agnieszka była córką Pawła Grabskiego i Heleny domo Madalińskiej. Grabscy to w tym czasie właściciele Kuchar Strzegocińskich oraz min. fundatorzy nowego drewnianego kościoła w Strzegocinie. Potomstwo Kazimierza i Agnieszki: Jan Andrzej ochrzczony w Strzegocinie, Aleksander oraz córka Ewa. O Janie nic później nie wiadomo, być może zmarł za młodu. W międzyczasie Drwalewscy przenoszą się do Wargawy Starej, której stają się właścicielami. Kazimierz umiera w Wargawie w 1741 r. wieś w następstwie przechodzi na dzieci: Aleksandra i Ewę.
Żoną Aleksandra została Salomea Kwiatkowska. Alexander zmarł bezpotomnie w Wargawie w 1741 r. w wieku 40 lat. Tak jak jego ojciec został pochowany w kryptach kościoła w Topoli Królewskiej. Salomea wychodzi ponownie za Bonawenturę Kamińskiego.
Siostra Ewa zamężna za Jana Leśniewskiego. Leśniewscy byli średnio zamożną szlachtą pochodzącą z Pruszek w parafii Siedleckiej. W latach 1700-1790 Leśniewscy vel Leśniowscy dziedziczyli Pruszki w części zwanej Moraczewizna. W latach 1750-1789 właścicielem Pruszek był Stanisław wiceregens łeczycki, burgrabia i jego żona Domicella Zieleniewska. Ewa po śmierci swego brata pozostaje jedyną dziedziczką Wargawy Starej. W 1760 r. w grodzie łeczyckim owdowiała Ewa dochodzi swoich praw przeciwko Salomei, wdowy po Aleksandrze Drwalewskim z obecnym mężem Bonawentury Kamińskigo (Ł.Lib.Insc.374,k.148)
Leśniewscy
Zapewne w wyniku zawartej ugody pomiędzy Ewą Leśniewską a Bonawenturą Kamińskim Wargawa w całości pozostaje przy Ewie Leśniewskiej. Dziećmi Ewa i Jana byli: Antoni, Marianna i Brygida. Po spłaceniu swoich sióstr ok. 1770 roku Antoni dziedziczy Wargawę. Zoną Antoniego została Tekla z Czarneckich. Antoni także dzierżawi wieś Zdziechów (gm. Lutomiersk). Testament siostry Marianny wspomina o kaucji którą Antoni wpłacił „dla Królewsko-Pruskiej Ekonomicznej Kamery względem trzymania dóbr Zdziechowa”. Tekla żyła jeszcze w 1794, niedługo po tym roku zmarła. Antoni zmarł nagle w Zdziechowie w 1800 roku. Pochowany został w Lutomiersku. Przebywał wtedy u rodziny, tj. Teresy z Leśniewskich Podczaskiej i jej męża Romana Podczaskiego, w tym czasie dzierżawców lub zarządców majątku Zdziechowskiego. Teresa - spokrewniona z Antonim, była córką wspomnianego Stanisława Leśniewskiego, burgrabi łęczyckiego i dziedzica Pruszek.
Po bezpotomnej śmierci Antoniego majątek Wargawy spadł w sukcesji jego następcom. Sukcesorami majątku po Antonim były jego siostry: Marianna zamężna Rutkowska oraz Brygida zameżna Babska. Nastąpił nieformalny podział Wargawy na 2 części pomiędzy siostry
Marianna Leśniewska ślubuje w 1784 r. w kościele Witońskim z Andrzejem Rutkowskim, wdowcem pochodzącym z parafii Nowskiej (Nowe Kutnowskie). Na ślubie świadkują sąsiedzi: Bonawentura Kurowski dzierżawca Osędowic i Jan Głębocki kasztelanic kruszwicki dziedzic Wroczyn. W 1791 roku Marianna będąc już wdową, zapisuje w Łęczycy siostrzenicy Salomei (córce siostry Brygidy i Ludwika Babskiego) sumę 8 000 zł na Wargawie jako posag. W 1800 roku po śmierci brata Antoniego, Marianna nie będąc w stanie zarządzać gospodarstwem postanawia sprzedać należącą do niej połowę majatku. W 23 marca 1804 roku zostaje zawarty kontrakt sprzedaży pomiędzy Marianną jako sprzedającą a jej siostrzenicą Salomeą zamężną Babską – kupującą. Suma jaką trzeba zapłacić za dział Wargawy to 40 887 złp. Właścicielką połowy majątku po zrealizowaniu zobowiązań finansowych i spłaceniu długów jest odtąd Salomea. W 1809 roku Marianna Rutkowska spisuje testament, w którym zapisuje: min. 1500 zł wnuczkowi Erazmowi Skotnickiemu, wnuczce Angeli córce Wojciecha i Rozalji z Piekarskich 9 tys zł, wnuczkowi Józefowi 4 tys. zł., darowizne 2 tys. zł dla kościoła i proboszcza Witońskiego na mszę i godny pochówek, oraz sumę 3 tys. zł po połowie dla kościołów: Witońskiego i Topolskiego, za coroczne odprawianie mszy za duszę zmarłej. Wykonawcami testamentu uczyniła Jan Gutowski pisarza łęczyckiego i Leona Stępowskiego dzierżawcę Romartowa. Marianna z Leśniewskich Rutkowska zmarła bezdzietnie w 1812 w Wargawie Starej, pozostając w opiece przy wnuczce Salomei
Siostra Marianny Brygida Leśniewska przed 1761 r wyszła za maż za Ludwika Babskiego. Zamieszkiwali Pokrzywnice w parafii Piątek gdzie w latach 1761-1767 rodzą się ich dzieci: Salomea (ur. 1761), Marcjanna (ur.1767) oraz syn Wojciech. Ludwik przeżył Brygidę, w 1777 roku zamieszkuje Siemieniczki koło Strzegocina. Dalszy los nie jest mi znany. Po śmierci rodziców dział połowy Wargawy przeszedł na dzieci: Salomeę i Wojciecha
Żoną Wojciech Babskiego była Rozalia z Piekarskich, dzieci to: Aniela (zm. 1816) i Józef podoficer altyrelii konnej (zm. 1834 w wielku 28 lat). W 1834 Wojciech mieszka w Warszawie, u Agnieszki Z Babskich i jej męża Franciszka Piotrowskiego, byłego oficera Wojsk Polskich, strażnika dochodów celnych w stolicy. W 1834 roku przelewa spadek zapisany jemu przez stryjenkę Mariannę na Agnieszkę voto Piotrowską. Bliższe pokrewieństwo pomiędzy nimi nie jest mni znane.
Salomea Babska córka Brygidy oraz Ludwika Babskiego przed 1794 r. wyszła za Józefa Karola Skotnickiego, syna Michała i Joanny Szołowskiej. Józef (urodzony w1765 roku) pochodził z Biernacic (gm. Wartkowice) gdzie Skotniccy od dawna mieszkali i dziedziczyli. Do dziś dnia w Biernacicach zachowały się malownicze ruiny pałacu Skotnickich przy drodze do Uniejowa. W 1794 w Wargawie urodził się ich jedyny syn Erazm Jakub. Chrzestnymi byli sąsiedzi: Wilhelm Orsetty, starosta topolski z Witoni i babka Erazma Tekla z Czarneckich Leśniewska. Szczęście małżeńskie nie trwało długo. Salomea rozwiodła się z Józefem Skotnickim w 1802 roku
12 czerwca W 1802 roku zostaje zawarty kontrakt sprzedaży połowy Wargawy Starej nalezącej do sukcesorów po Brygidzie rodzeństwa Salomei (w separacji będącej Skotnickiej) i Wojciechem Babskich. Kupującym jest pochodzący z powiatu rawskiego Antoni Babski. Robowanie (oficjalne wpisanie) aktu kupna-sprzedaży do ksiąg wieczystych następuje 24 stycznia 1804 roku. Na mocy kontraktu Antoni Babski (defacto późniejszy mąż Salomei) wszedł w posiadanie połowy wsi bez inwentarza za sumę 40 000 złp.
Antoni, od 1804 roku drugi maż Salomei domo Babskiej był Sędziom w Królestwie Polskim, a także właścicielem wsi Wojski (obecnie Wojska) w powiecie rawskim. W tym samym 1804 roku Salomea w asystencji meża Antoniego kupuje od swojej stryjenki Marianny Rutkowskiej jej połowię Wargawy. Własność została wyceniona na 40 877 złp. Jednak po odliczeniu długów i sum zapisanych na majątku wartość wyniosła ok. 20 000 złp. Na majątku były zapisane też inne obiążenia, min. suma 12 000 zł dla Tekli Leśniewskiej domo Czarneckiej (żony Antoniego). Po śmierci Tekli suma przeszła następnie na jej siostrę Józefę zamężną za Józefa Nowowiejskiego, która to z kolej przeszła na ich potomstwo: Antoniego i Aleksandrę. Salomea poprzez kupno od swojej stryjenki połowę wsi, wraz z mężem Antonim stali się w 1804 r. właścicielami całości Wargawy Starej. Majątek liczył wówczas 302 morgi (ok 170 ha). Przed śmiercią Salomea przekazuje swoją połowę majątku na syna Erazma. Salomea zmarła w Wargawie w 1831 r. w wieku 70 lat, mieszkając przy synu Erazmie. Antoni zmarł w 1843 roku we dworze w Wroczynach, będący na utrzymaniu ich właścicieli . Z drugiego małżeństwa Antoni i Salomea nie pozostawili potomstwa. Jedynym potomkiem i spadkobiercą był Erazm Skotnicki