Pawłowscy

Przed rokiem 1890  majatek Szamów popada w długi. „Gazeta Warszawska” z dnia 15 marca 1890 podaje warunki mającej odbyć się licytacji:

„ SZAMÓW A, B. z folwarkiem Rudniki i kolonią Józefów, jak również czterech osad Kolonialnych, ze wszystkiemi należnościami, w pow. Łęczyckim położone . Zaległości w chwili sprzedaży wynosić będą 2 279 rubli. 18. kopiejek.  Licytacja ma odbyć  się w kancelarii Notariusza Władysława Jawornickiego, dnia 4 (16) września 1890 r., i rozpocznie się od sumy rs. 45,990 kop. 59.

Ponowne ogłoszenie ukazuje się w 1893 roku w Gazecie Warszawskiej. Dyrekcja Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego w Kaliszu informuje ze ponizsze dobra zostają wystawione za zaległości na sprzedaż przymusową, która odbyć się ma w Kaliszu.

Majątek kupuje niejaki Kalikst Pawłowski doktor medycyny z Warszawy, . Do kupna musiało dojść ok.1897-98 roku. W 1898 roku nowy właściciel rozpoczyna parcelację wówczas 35 włókowego majątku (ok. 580 ha) (Litera A – 30, B – 2 włóki)

Z dokumentów majątku wiadomo że na kupno Szamowa AB, Kalikst Pawłowski zaciągnął kredyt  w wysokości 68 525 rubli. Z czego 30 142 rubli należała do Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego.

 Ta część majątku, zachowa sie potocznie jako Szamów-Pawłówka

Uwłaszczenie i parcelacja majątku

W celu odciągniecia chłopstwa od udziału w powstaniu styczniowym, car Aleksander II w 1864 roku w Królestwie Polskim wydaje  tzw. Ukaz carski „O urządzeniu włościan w Królestwie Polskim”. Ustawa znosiła obowiązek pańszczyzny chłopa względem właściciela ziemskiego. Realizacja ukazu o urządzeniu włościan w Królestwie Polskim po 1864 r. spowodowała konieczność sporządzenia dokumentów uwłaszczeniowych w postaci tzw. tabel likwidacyjnych, Projekty tabel likwidacyjnych sporządzali właściciele dóbr lub ich pełnomocnicy. Tabele wraz z załącznikami w postaci planów i rejestrów pomiarowych, przedkładano komisjom włościańskim, do końcowego zatwierdzenia przez Centralną Komisję do Spraw Włościańskich.

Dla majątku Szamów odpowiednie pomiary wykonywane były w 1898 roku przez geometrę Konczakowskiego. Tabele likwidacyjne prawdopodobnie nie zachowały się do naszych czasów.

Do celów parcelacji i w celu umożliwienia kupna ziemi przez okolicznych włościan, w 1900 roku Szamów został podzielony przynajmniej na 3 częsci.

1. część nazwanym Szamowem litera AB AI mająca powierzchnie 120 dziesięcin 425 sążni, co w przybliżeniu była równa ok. 132 ha
2. część nazwanym Szamowem litera AB AII mająca powierzchnie 136 dziesiecin 890 sążni, co w przybliżeniu była równa ok. 149 ha
3. część nazwanym Szamowem litera AB AIII mająca powierzchnie 138 dziesięcin 570 sążni, co w przybliżeniu była równa ok. 151 ha

Prócz tego z majątku został wyłączony dział o wielkości 31 dziesięcin 2010 sążni (ok.35 ha)

 będący bezpośrednio w otoczeniu dworu. Była to osobista własność Kaliksta Pawłowskiego. Księga hipoteczna wykazuje także dział Szamów Józefów o wielkości 55 sążni (osada kolonialna)

Podział i wielkość poszczególnych cześci wynikał i zależał przede wszystkim od grup osób chętnych na kupno ziemi. Grupy te nazywane były wtedy Towarzystwami. Takim Towarzystwom na zakup ziemi Bank Kredytowy udzialał stosownej pożyczki.

I tak też było z wydzieloną częścią Szamowa AB AI, nazwaną Towarzystwem Olesickim 23 gospodarstw, które to towarzystwo utworzyło 23 włościan, chętnych do kupna ziemi od ówczesnego właściciela. Część Olesickaja miała powierzchnie 132 hektarów. W celu kupna przez Towarzystwo Olesickie została zaciągnięta pożyczka w wysokości 19 000 rubli w Włościańskim Banku Rolnym. Całkowita wartość tranzakcji kupna obligowała na 24 987 rubli.

Towarzystwo Olesickie graniczyć miało z z gruntami Towarzysta Gozdkowskiego i Rudnickiego. Nie znalazlem dokumentów które by jednoznacznie potwierdzały że pozostałe części Szamowa czyli AII oraz AIII były właśnie tymi towarzystwami.  Faktem jest, że wieś Rudniki oraz Gozdków wydzieliły się z gruntów majątku Szamowa, a powstałe i powołane w tym czasie Towarzystwa dały początek nowym miejscowością

Nie posiadam informacji o rodzicach Kaliksta Pawłowskiego oraz co skłoniło go do kupna Szamowa. Być może była to okazja do zainwestowania i zarobienia na kupnie-sprzedaży.

Na podstawie zebranych informacji, postaram się trochę szerzej przedstawić osobę Kaliksta Pawłowskiego oraz jego rodziny. Myślę że na to zasługuje.

Kalikst Wincentynowicz Pawłowski – bo tak jest przedstawiany w urzędowych dokumentach hipoteki Szamowa, był synem Wincentego, na co  wskazuje jego drugie imię odojcowskie (Otczestwo - ros. Отчество) tzn. imię pochodzące od imienia ojca używane formalnie przy zapisach.

Na podstawie inskrypcji na rodzinnym grobowcu na warszawskich Powązkach można ustalić że urodził się w 1834 roku. Był doktorem medycyny z Warszawy, pochodził zapewne ze stanu szlacheckiego

Nie posiadam informacji czy urodził się w Warszawie oraz gdzie studiował medycynę. Pierwsze informacje o Pawłowskim pochodzą z  prasy z roku 1864. „Gazeta Narodowa” (Nr.4 1864)   informuje z Moskwy o aresztowaniu przez żandarmerie moskiewską (studia medyczne na Uniwersytecie w Moskwie?) wówczas 29 letniego wolno-praktykującego lekarza Kaliksta Pawłowskiego. Za próbę  rozpowszechniania wezwania „Ziemli i Woli” (ros. Земля и Воля, pol. Ziemia i Wolność, ogranizacja której celem było obalenie cara, w oparciu o bunt chłopów, oraz wprowadzenie socjalizmu). W czasie rewizji w jego mieszkaniu miał wstąpić do niego jeden z członków polskiego Towarzystwa Tajnego — Aleksander Zelwerowicz. W wyniku wyroku który zapadł Kalikst został zesłany na daleki wschód na lat 5 do ciężkich robót w zakładach przemysłowych, a po ustaniu kary miał zostać na Syberii na zawsze.

W maju 1864 r. na mocy postanowienia carskiego Pawłowski zostal zwolniony z katorgi i wyznaczono mu jako miejsce osiedlenia Irkuck.

W latach 1866-1869 pracuje w Irkucku jako młodszy felczer przy cywilnym szpitalu, w czerwcu 1873 r. został wyznaczony ordynatorem chirurgii w Szpitalu Kuzniecowskim

W Irkucku Kalikst poznaje swoją przyszłą żonę – Bronisławę Ciesielską.

Bronisława - córka Józefa Ciesielskiego i Wandy Tymienieckiej urodziła się w 1844 w miejscowości Krobanówek (pow.Zduńska Wola). Jej ojciec był dzierżawcą tej wsi. Matka Wanda była córką Wincentego i Praksedy Podczaskiej. Mieli co najmnie 4 córki:

Bronisława (ur. 1844), Romana Michalina (ur. 1843) Adela Antonina (ur. 1845), Konstancja Józefa (ur. 1847). Przed 1863 rokiem Józef przenosi się do Warszawy gdzie pracuje jako urzędnik pocztowy. W czasie Powtania Styczniowego pracując na poczcie Józef zajmował się ekspedycją nielegalnych przesyłek, które trafiały do jego prywatnego mieszkania. Areszowany 1.VI.1864 został skazany na 4 lata ciężkich robót w zakładach. Zesłany na począku do Usola później został przeniesiony do Irkucka. W 1872 do Irkucka do Józefa przyjezdza jego żona Wandą oraz jej dwie najstarsze córki: Romana oraz Bronisława. Bronisława tam poznaje swojego przyszłego męża. W tym samym roku we wrześniu 1872 roku 18 letnia Bronisława wstępuję w związek małżeński z 38-letnim Kalikstem Pawłowskim.

Tam prawdopodobnie przychodzi na świat jego pierwszy syn Bronisław Marian.

Kalikst wraz z żoną powraca do Warszawy w 1874 roku. Kurier Warszawski nr. 230 z 1875 donosi że: „ Doktor Kalikst Pawłowski po powrocie z Irkucka, zamieszkał przy ulicy Nowy Świat. Chorych przyjmuje pomiedzy 8-9 oraz 15-16. Specjalizuje się chorobami kobiet i dzieci”
Kalikst i Bronisława mieli co najmniej pięcioro potomstwa: Bronisław Marian (ur. prawdopodobnie w Irkucku) , Kalikst Bronisław, Jadwiga, Maria oraz Julia.  Żona Bronisława Ciesielska umiera w 1885 roku w Warszawie w wieku 35 lat.

• Grobowiec rodziny Ciesielskich Grobowiec rodziny Ciesielskich
•  

Jak już wpomniałem, około 1898-99 roku Kalikst Pawłowski kupuje Szamów. Dokonuje podziału  i rozparcelowuje majątek. W 1900 roku Kalikst dokonuje spłat długów zaciągniętych na zakup Szamowa. Oprócz Banków, spłaty należą się też min. rodzinie Seweryny Stanilewicz. ( 11 000 rubli, ) Konstancji i Marcelemu Wojciechowskim 9800 rubli (Konstancja była siostrą Bronisławy, żony Kaliksta) oraz Fabryce Konstancja z Kutna.

W 1901 roku swoją część z majątku Szamowa Kalikst sprzedaje pochodzącemy z gminy Strzelce Antoniemu Szewczyczakowi synowi Jacentego. 31 sążni 2010 dziesięcin (ok.35 ha) zostaje wycenione na 8 000 rubli.

Antoniemu Szewczyczakowi nie udaje się spłacić całości sumy należnej się Pawłowskiemu, w 1903 roku postanawia sprzedać nabyty nie tak dawno dział nowym właścicielom. Są nimi Piotr Jaworski syn Wincentego i jego żona Zofia z Fijałkowskich Jaworska.

Kalikst Pawłowski zmarł w 1907 roku. Zostaje pochowany w rodzinnym grobowcu na Powązkach obok swej zony Bronisławy.

• Dr. Kalikst Pawłowski Dr. Kalikst Pawłowski
• Dr. Kalikst Pawłowski Dr. Kalikst Pawłowski
•  

Nowi łaściciele długo nie cieszą się gospodarstwem. W 1911 roku Jaworscy sprzedają swoją część Szamowa Stefanowi Kawieckiemu  i jego żonie Wandzie z Byszewskich za sumę 11 000 rubli. Na zakup Szamowa Kawieccy zaciągają pożyczke w Towarzystwie Kredytowym Ziemskim, którą to spłacają dopiero w 1917 roku.