Chciałbym przedstawić następny artykuł opracowany przez heraldyka Pana Krzysztofa J.Guzka, ze Zdun k/Łowicza,
dotyczący tym razem projektu logo, odbywających się dorocznie gminnych dożynek.
DOŻYNKOWE SIGNUM
KILKA SŁÓW
O HERBIE WIELKIM GMINY WITONIA
Podczas prac nad herbem Gminy Witonia w 2010 roku narodziła się koncepcja opracowania signum (znaku, "logo") odbywających się dorocznie gminnych dożynek. Inspiracją stał się herb Stanisława Wituńskiego, znajdujący się w kościele parafialnym p.w. Św. Katarzyny w Witoni
Murowana, jednonawowa świątynia w Witoni, zbudowana była w 1550 r.. wewnątrz kościoła znajduje się pochodzące z tego samego okresu sakramentarium - czyli miejsce (analogiczne do tabernakulum, najczęściej znajdujące się w ołtarzu głównym) przechowywania Najświętszego Sakramentu.
Witońskie sakramentarium ma formę wysokiej kolumny, usytuowanej po lewej stronie nawy, stanowiące integralną część prezbiterium tej części kościoła, która przeznaczona jest dla duchowieństwa i służby liturgicznej (prezbiterium = chór kapłański, od łac. prezbiter = ksiądz); centralne miejsce w prezbiterium stanowi ołtarz, przy którym sprawowana jest liturgia.
Sakramentarium jako osobny element architektoniczny wnętrza świątyni, wykształciło się w sakralnej architekturze w epoce gotyku. Znane są świetne, pochodzące z tego okresu bogato zdobione w detal sakramentaria we wrocławskich kościołach: św. Marii Magdaleny i św. Elżbiety (z 1455 r.)
Witońskie, renesansowe sakramentarium, pochodzące z II połowy XVI wieku, zbudowane jest z kamienia i posiada trzy kondygnacje, z których w drugiej znajduje się nisza z figurką Melchzedecha, króla Salemu (prawdopodobnie obecnej Jerozolimy).
Melchizedech jest postacią biblijną imię to tłumaczy Leksykon biblijny jako król sprawiedliwości pojawiająca się w Księdze Rodzaju 14.18-20 (także w Starym Testamencie , PS.110,4), przedstawioną jako kapłan "Boga Najwyższego". Na powitanie Abrahama, przybywającego po zwycięskiej bitwie o Sodomę, w której odbił swego brata Lota, Melchizedech wyszedł na spotkanie patriarchy ofiarowując Bogu chleb i wino, i pobłogosławił Abrahama słowami: ?Błogosławiony niech będzie Abraham od Boga, Stworzyciela nieba i ziemi.
Najwyższa kondygnacja ozdobiona jest płaskorzeźbą rodowego herbu Rola Stanisława Wituńskiego, przedstawiciela rodu Wituńskich - drobnej szlachty, niegdyś właścicieli Witonii i okolic. Ma on formę herbu wielkiego, w którym dwa lwy (tzw. tarczownicy bądź trzymacze) w układzie antytetycznym dzierżą łapami kartusz (ozdobna tarczę) z godłem herbu Rola, zaś w polu kartusza umieszczone jest godło herbu Rola oraz dwa sygle "S" i "V" stanowiace monogram właściciela herbu, Stanisława Wituńskiego.
Na herb ten od połowy XVI wieku, tj. od ponad 450 lat patrzyły niezliczone pokolenia witońskich parafian
W trakcie prac nad herbem Gminy Witonia, gdy rozpatrywano różne odmiany herbu Rola, różniące się układem krojów płużnych (kos) dokonana została przez niżej podpisanego graficzna, barwna rekonstrukcja kartusza w polu ozdobnej tarczy z wolutami (czyli fantazyjnie wywiniętymi jej brzegami), barwionej czerwienią przynależną rodowemu herbowi Rola, znajdują się: godło herbu (róża heraldyczna z trzema krojami płużnymi (kosami) w rozstrój; srebrne/białe) oraz dwa sygle S i V, którym nadano barwę żółtą/złotą.
Stąd był już tylko jeden krok do opracowania kolejnego (lecz nieformalnego) znaku Gminy Witonia w formie herbu wielkiego przez dodanie dwóch trzymaczy w postaci lwów siedzących jak w płaskorzeźbie herbu widniejącego na sakramentorium oraz wstęgi z inskrypcją Gmina Witonia.
Wstęga ta jest istotnym elementem konstrukcji graficznej tegoż herbu, gdyż jednoznacznie identyfikuje, a jednocześnie umiejscawia gminę na mapie Ziemi Łęczyckiej.
Przed rokiem tenże projekt graficzny, wykonany przez niżej podpisanego w czynie społecznym, przesłany został władzom Gminy Witonia z propozycją wykonania w odpowiedniej wielkości i jego ekspozycji podczas dorocznych dożynek gminnych.
Powyższy projekt trafił w ubiegłym roku do urzędu gminy zapewne zbyt późno, gdyż nie był wyeksponowany na dożynkach; zaś w bieżącym roku o przedstawionej propozycji zapomniano.
Szkoda, gdyż w koncepcji eksponowania tegoż herbu podczas kolejnych, dorocznych dożynek dlatego też można go nazwać "dożynkowym signum" - zawarta jest pewna myśl: oto dożynki odbywają się pod egidą znaku byłego właściciela Witoni i okolicznych dóbr , czyli herbu widniejącego od ponad 450 lat w witońskim sanktuarium. Dodajmy tu, że widniejący na sakramentorium szlachecki herb Rola był w formie herbu niezwykle rzadko z Dawnej Polsce używany ( w zasadzie spotykamy go wśród rodów arystokratycznych vide: herb Raczyńskich); a jest to forma dostojna i szczególnie w heraldyce honorowa zaiste więc, iż Stanisław Wituński musiał być dla Witoni i okolicznych dóbr, a zapewne także i dla Ziemi Łęczyckiej postacią niezwykle zasłużoną.
Herb wielki widniejące na sakramentorium przez ponad 450 lat niezwykle mocno zakorzenił się w świadomości niezliczonych pokoleń witońskich Gminiaków. Ponadto publiczna ( a więc poza kościelna) ekspozycja tegoż herbu poszerza obszar prezentacji herbu Rola *), co spowoduje jeszcze większą identyfikację gminnej społeczności ze współcześnie opracowanym herbem Gminy Witonia, wszak używanym głównie w urzędowym obiegu.
Projektodawca wyraża nadzieje, iż wyżej przedstawiona propozycja pogłębi istniejącą, już olbrzymią obecnie więź mieszkańców z herbem własnej gminy.
A niezależnie od powyższego uzasadnienia Gmina Witonia mogłaby się szczycić jako nieliczna, o ile nie pierwsza gmina wiejska w Samorządowej Polsce !!! posiadaniem (wprawdzie nieformalnego) herbu w formie herbu wielkiego !
Niech się inni od Witończyków uczą !
Krzysztof J. Guzek
Member
of The Heraldry Society of Scotland
*) ustanowiony uchwałą Nr X/42/11 Rady Gminy Witonia w dniu 19 sierpnia 2011 r.
Zduny k/Łowicza. 23 sierpnia 2011 r.
Herb arystokratycznego rodu hrabiów Raczyńskich w formie pełnego herbu wielkiego:
z trzymaczami. koroną rangową, klejnotem, labrami i dewizą.